Grimstad, de stad van Hendrik Ibsen

Zondag 27 juli 2015

1809. Hongersnood teistert Noorwegen. Engeland blokkeert de havens. Terje Vigen kan het niet langer aanzien en besluit om in een open boot helemaal over het Skagerak naar Denemarken te roeien om graan voor zijn gezin. Maar, o wee, hij wordt onderschept door een Engels schip en gevangen genomen. Wanneer hij jaren later vrij gelaten wordt blijkt zijn hele gezin omgekomen van de honger. Als een gebroken man moet hij verder, en gaat aan de slag als loods. Op een dag wordt hij opgeroepen om hulp te bieden aan een Engels schip in nood. De kapitein blijkt de man te zijn die hem jaren eerder gevangen nam. De man door wie hij zijn gezin niet heeft kunnen redden. Ook zijn vrouw en dochtertje zijn aan boord. Voor Terje Vigen is dit de ultieme kans op wraak…

Norw

Een spannend gedicht van Hendrik Ibsen. De trots van literair Noorwegen leefde enkele jaren in Grimstad en dat zullen we geweten hebben: een café met zijn naam, een museum, de apotheek waar hij werkte. Maar het meest ben ik getroffen door de eenvoudige steen in de tuin van de middeleeuwse Fjære Kirke.

IMG_4184

Da vinden kuled lidt mindre stiv,

Terje Vigen rode for barn og viv

over havet i åben båd

Toen ze ging liggen die wilde wind

ging Terje Vigen er van door voor vrouw en kind

en trotseerde de zee in een open boot

IMG_4178IMG_4185IMG_4225

IMG_4223

Met fietsjes die we huren bij de toeristische dienst maken we een mooie tocht in en rond Grimstad. Dømmesmoen is een mooi park met eeuwenoude eik en een vijver als uit een sprookje.

IMG_4193

Op Kirkeheia staat Grimstad Kirke, de tweede grootste houten kerk van Noorwegen.

IMG_4197IMG_4198  IMG_4222

Bij de kerk een mooi beeld dat uitkijkt over de baai, ter nagedachtenis van alle oorlogsslachtoffers.

IMG_4219 IMG_4213

En nee, Terje Vigen neemt geen wraak. Wanneer de kapitein voor hem op zijn knieën valt en smeekt om hem en zijn gezin te sparen, heeft Terje Vigen het gevoel dat gerechtigheid is geschied. En van het moment dat hij beslist om geen wraak nemen, valt er een zware last van hem. Hij voelt zich bevrijd en komt eindelijk tot rust…

IMG_7050IMG_4234

De woorden ‘Noors’ en ‘Rivièra’ in één zin?

De Blindleia en Grimstad

Vrijdag 25 juli 2015

Zo wordt deze kust nochtans genoemd; de Rivièra van Noorwegen. Sørlandet in het Noors. Waar Noren graag vakantie in eigen land komen nemen. Hier daalt een grillige rotsenkust langzaam af naar zee. Het berglandschap is er als het ware ondergelopen, de dalen onder de zeespiegel zijn fjorden en de bergtoppen die nog net boven het water uitkomen zijn scheren. Tussen de scheren is het overal erg diep en het feit dat je nauwelijks getij hebt en dus ook zo goed als geen stroming maakt het gemakkelijker varen dan je zou denken als je de wirwar op de kaart ziet.

Vandaag nemen we de bijboot om een wandeling te gaan maken op Helgøya, het eiland aan de overkant van de Olavsund. Op het eiland werd tijdens WOII een heus fort aangelegd ter verdediging van de stad Kristiansand, met kanonnen, bunkers en onderaardse gangen. Gelukkig heeft de natuur er weer de bovenhand gekregen. We klimmen zo hoog mogelijk en genieten van het prachtige uitzicht.

IMG_4084 IMG_4105

Terug aan boord raken we aan de praat met het sympathieke Noorse stel van de boot die het dichtst bij ons afgemeerd ligt. Bij een flesje cava wordt de kaart bovengehaald en duiden ze mooie afmeerplekjes aan. We krijgen zelfs een paar stevige piketten mee om eventueel zelf in de rotsen te hameren! Het is laat in de namiddag wanneer we vertrekken naar de Blindleia. Hierbij laten we Kristiansand links, aan bakboord dus, liggen.

De Blindleia is een 13 km lange natuurlijke waterweg tussen honderden eilandjes. Her en der staan prachtige buitenhuisjes, met in de tuin vaak een hoge vlaggenmast waar fier een Noorse vlag of wimpel wappert. Het valt ons op dat ook de boten hier enorme vlaggen voeren. Niet zelden hebben de zomerhuisjes een eigen ponton, sommige zelfs een klein strandje.

IMG_4140 IMG_4137

Afmeren wordt weer een spannend avontuur. We hebben een mooie plek gespot, langs een rotswand. Maar hier met een meertouw afspringen valt wel iets moeilijker uit dan op een ponton of kade. Ik mik op een stuk vlakke rots, leg de lijn over een puntige rots en moet me dan op de steile helling tussen stekelige struiken snel een weg banen naar achter, waar Las me een tweede lijn toegooit. Die gaat om een boomstammetje. Het lukt behoorlijk, vooral omdat er wind noch stroming is. Het is een paradijselijke plek.

IMG_4157 IMG_4150 IMG_4148IMG_4145

Zaterdag 26 juli 2015

Zo lieflijk als de Blindleia gisteren was, zo triest is het vandaag, het regent pijpenstelen… We vertrekken naar Grimstad. Onderweg varen we voorbij Brekkestø, in onze reisgids beschreven als een pittoresk kunstenaarsdorp op het eiland Justøya, nu een grauw verlaten dorpje in de stromende regen. Ironisch genoeg lezen we in diezelfde reisgids dat Grimstad de plek met de meeste uren zon van Noorwegen zou zijn. Maar vandaag blijft er wel heel weinig Rivièra over. De haven van Grimstad is eivol, motor- en zeilboten liggen er dicht opeen gepuzzeld. Aan het hoofdponton liggen de boten met de spiegel naar de kant en vooraan op een boei. Er is geen plaats meer, een Nederlandse boot ligt zelfs al langszij de laatste boot op het ponton. Er zit niets anders op dan daar nog eens langszij gaan. De schipper is not amused dat wij er nóg bijkomen -hij komt ons zelfs geen hand toesteken bij het afmeren- maar er is geen keuze…

Amaldus Nielsen, nooit van gehoord?

Ny-Hellesund

Donderdag 23 juli 2015

Toen de heilige Olaf pakweg 1000 jaar geleden met zijn zwaard op de stenen sloeg om aan de vijand te ontkomen, spleet hij een compleet eiland in twee. En hup, daar ontstond een doorvaart, de Olavsund, tussen nu dus twee eilanden, Kapelløya en Helgøya. Voor mijn part had hij iets harder mogen slaan, zodat de doorgang wat ruimer uitgevallen was. Even griezelig, zo tussen twee rotsmuren door varen, waar bovendien nog een brokstuk in het midden is blijven liggen. Maar de bestemming is mijn schrik waard. Een pláátje.

De ingang van de Olavsund

We waren pas tegen de middag weg geraakt uit Mandal. Bij de visboer haalden we nog krabbe klør, krabbeskjell, pepperlaks, fiskekaker en steinbit. Oftewel krabbepoten, krabben waarvan het vlees netjes is uitgehaald en er hapklaar weer wordt in gestopt, gerookte zalm met peper, viscakejes en een stuk spierwitte zeewolf. Op zee was de solgangbris stevig van de partij, op genua liepen we soepel met een ruime wind van 25-30 knts. De solgangbris is wat het woord letterlijk zegt: een bries die gaat waar de zon gaat. ‘s Ochtends zachtjes oost, tegen de middag al wat minder zacht en zuid en na de middag soms echt hard, zuidwest. ‘s Avonds zakt de wind weg met de zon tot het bladstil wordt. Het is dus handig om langs deze kust van west naar oost te varen, mee met die zonnebries. Vroeg vertrekken hoef je ook niet te doen, er is toch nog geen wind.

Krabber klør en pepperlaks

Zo’n 17 mijl en twee lekkere viscakejes verder varen we nu de Olavsund in. De euforie van het prentkaartje ebt even snel weer weg als we niet meteen zien waar we kunnen afmeren. Voor zo ver we kunnen inschatten zijn alle beschikbare aanlegplaatsen ingenomen door Noorse boten, zo’n stuk of tien. We varen voorzichtig rond, tot een man ons wenkt en naar een steile rotswand wijst. We begrijpen het niet meteen, tot we zien dat er in de rotsen metalen pinnen zitten en zelfs een soort van afmeertouw met lus.

Behendig klautert de man langs de rots en voorzichtig varen wij dichter. Hij neemt de lijn achter en ik kan de lijn vooraan leggen. Voor we het goed en wel beseffen, liggen we perfect afgemeerd naast de strakke rotswand, die gloeit in de namiddagzon. Van de harde wind op zee merk je hier ook niets meer.

Afmeren aan een rotswand

Na een late lunch -de lekkerste zalm die ik ooit proefde- gaan we op wandel op het eiland Kapelløya. We willen zo hoog mogelijk voor het uitzicht. Het is hier rustig en puur en we blijven ons verbazen over hoe onze boot afgemeerd ligt. Dagelijks komt hier een ferry langs voor dagjesmensen of kampeerders. Maar van drukte is niets te merken, er staan twee tenten en dat is het.

Een droom van een afmeerplek Idyllisch is het woord dat eerst bij me opkomt

Deze plek werd ook vereeuwigd in een beroemd schilderij van een van Noorwegens bekendste schilders, Amaldus Nielsen. Morgen ved Ny-Hellesund is een begrip bij de Noren. Wikipedia leert me dat die schilder leefde van 1838 tot 1932. Ja, 94 zou je hier wel worden. Verder lees ik ook dat hij geridderd werd in de orde van de heilige Olaf. Ik had het kunnen denken.

Morgen ved Ny-Hellesund

Aan de achterkant van het eiland is een trendy plek, Verftet Ny-Hellesund. Je kan er niet alleen eten in het hippe restaurant maar ook overnachten. Mooi, maar we verkiezen toch onze verse vis aan boord.

Beneden ligt het trendy restaurant Verftet Ny-Hellesund

Det skjer alltid noe på Lindesnes fyr

Lindesnes en Mandal

Woensdag 22 juli 2015

Ontbijt in het zonnetje. Aan de overkant zitten de twee mannetjes die er gisteravond met een biertje zaten, er nog steeds, nu met een thermos tussen hen in. Waar zouden ze het over hebben? Wereldpolitiek, de klimaatverandering, of de vangst van de dag…

IMG_3965

Om in Mandal te komen, onze bestemming van vandaag, moeten we rond de kaap van Lindesnes. Een symbool in Noorwegen, het zuidelijkste punt van dit langgerekte land. 2518 km tot de Noordkaap op het andere uiteinde. Op de plaats waar de huidige vuurtoren staat, stond al in 1655 een vuurtoren, de oudste van Noorwegen. Dicht bij de kaap is het diep genoeg om er vlak langs de kust te varen, toch wel een belevenis.

IMG_3980

Eens voorbij de kaap gaat het ‘buitenom’, bezuiden de rotsige eilandjes, een tiental mijl naar het oosten. Om dan af te slaan en nog een vijftal mijl slalommend tussen de rotsen Mandal te bezeilen. We doen het hele traject alleen op genua, heel ontspannen. Het is zomers zeilen!

IMG_4017

IMG_4008

In Mandal is een plekje vinden niet zo eenvoudig. Het ligt er behoorlijk vol, en we zijn even onder de indruk. Veel boten, een drukke weg, een brug, grote gebouwen. We meren als derde boot op rij af aan de kade, recht tegenover een viswinkel. Op het eerste gezicht allemaal niet zo aantrekkelijk. De wandeling naar het stadscentrum bekoort ons ook niet echt. Het contrast met de twee stille afmeerplekken van de vorige dagen is groot. Wel leuk en authentiek is de shipchandler.

IMG_4020 IMG_4023 IMG_4026 IMG_4032 IMG_4033

Toch moeten we ons beeld wat bijstellen. Bij nader inzicht blijkt de van buiten gezien niet zo aantrekkelijke viswinkel op de kade een druk bezochte zaak te zijn en liggen er de heerlijkste lekkernijen in de koeltoonbank. We nemen ons voor om er de volgende morgen toch een en ander te gaan halen. En de op het eerste zicht stuurse Noor naast ons begint ook een vriendelijk praatje. Hij is van Bergen, en al lijkt hij meer op Demis Roussos dan op een Noor, hij maakt volop reclame voor zijn land. Bergen moeten we zeker ooit nog bezoeken en ook de Lofoten zijn fantastisch. We geven hem graag gelijk en ons verlanglijstje van te bezoeken plaatsen neemt uitbreiding…

Hij leek op Johnny Depp en had drie rozen mee

Dinsdag 21 juli 2015

Østri Seli of Seløy, bij Korshavn.

In Noorwegen zijn er twee talen, lees ik in onze vaargids. Dat wist ik niet. Er is ‘Bokmål’ en er is ‘Nynorsk’. Daardoor kan het al eens zijn dat je in vaargidsen en op zeekaarten verschillende spelling hebt van de namen van de eilandjes, baaitjes, bakens. Alsof het hier nog niet ingewikkeld genoeg is.

Vandaag varen we weg van Rasvåg, ronden de kaap van Lista en varen het scherengebied in. Scherenkust, nog zo’n woord dat ik niet echt kende. Scheren zijn lage rotsen. Tussen die rotsen is het hier soms verrassend diep, 100 m en meer. Het is wat bevreemdend om zo tussen de rotsen te varen. Af en toe zie je een stang in het water staan, met wat branding rond. Daar zit dan een ondiepte. De Ipad met Navionics kaarten geeft het wel allemaal erg duidelijk weer. Het went snel en is erg mooi. We varen naar Korshavn, maar daar liggen nogal wat boten op een kluitje, we hebben meer zin in een stille plek. Een beetje verderop liggen twee eilandjes, Østri Seli en Vestri Seli op de kaart. In onze vaargids heet het Seløy dus… Ze zijn met een dam verbonden waardoor een soort havenkom of baai is ontstaan, waarin je mag ankeren of afmeren aan een van de houten steigers. Het is niet altijd duidelijk of die publiek of privé zijn. We vinden een leuke plek. Behalve wij liggen er nog twee jachten, een Noor en een Deen.

IMG_3930

Rondom de baai staan kleine charmante huisjes. Vakantiehuisjes, maar dan knoddig. We gaan een wandeling in de buurt maken. Er is maar één pad rond de havenkom en soms loopt dat gewoon door de tuintjes van de huisjes. Die hebben veelal een eigen stuk ponton met tafel en stoelen er op, en een bootje afgemeerd. Gezellig.

IMG_3933 IMG_3936 IMG_3938IMG_3935

Las gaat barbecuen. Terwijl de barbecue op het ponton staat te smeulen en wij lekker aan de aperitief zitten, dagen plots als uit het niets drie gekke kerels op. Eén van hen draagt een felroze rok, ze dansen meer dan ze lopen. Eén van hen lijkt op Johnny Depp en heeft drie rozen mee die hij ons met een brede zwaai en een diepe buiging overhandigt. ‘The only thing missing here is flowers’, lacht hij, zijn Engels heeft een vreemd accent. Voor we goed en wel van de verrassing bekomen zijn, zijn de drie hippie-achtige snuiters alweer weg gehuppeld.

En zo krijg ik onverwacht nog bloemen op mijn verjaardag…

IMG_3960

Al valt de avond en wordt het fris, -we leggen een dekentje over onze knieën- vakantie nemende Noren blijven varen. De jeugd ontmoet elkaar hier niet in de discotheek, maar op het water. Ze flirten met hun boten en bootjes. Maar fijn genoeg respecteren ze de snelheidsbeperking. Op open water geven ze gas, binnen de havenkom wordt er respectvol gas teruggenomen.

Aan de overkant van onze ligplek zitten twee mannen tegen de gevel van hun huisje aan een tafeltje. Uren zitten ze daar al te keuvelen, het lijken Statler en Waldorf wel. Alleen al naar hen kijken is vakantie…